»Behemonti sllavomaqedonas" ,"Koalicioni i madh" dhe Marëveshja e Ohërit" me krerët e ish UÇK-së apo BDI-së së Ali Ahmetit
Dr.Nehat Sadiku
Kush ka dëgjuar gjë për filozofin e shquar eminent britanik Thomas Hobbsin, e din se ky teorik i politikës është autori i veprës së njohur klasike Leviatanit. Është më pak e njohur se Hobbsi gjatë viteve të pleqërisë në mes tjerash e pati shkruar veprën, të cilin lirisht mundemi ta trajtojmë si vëllaun binak të Leviatanit: Behemontin. Në Leviatanin shumë thjeshtë thënë është prezentuar dhe pasqyruar formimi i pushtetit publik sovran, shtetit. Behemonti në dallim prej vëllaut të vet të famshëm e përshkruan se si fundamentalistët religjioz dhe fanatikët demokratik në Angli e patën përmbysur pushtetin sovran duke e ndezur luftën qytetare apo shtetase.
Kjo vepër meret me shpërbërjen dhe shkatrimin e shtetit, fytyra e titullit simbolizon joshtetin. Në eshatologjinë Çifute si Leviatani ashtu dhe Behemonti kishin qenë bishat e egërta të kaosit. Tek Hobssi Leviatani paraqitet - si një mbret përmbi fëmijët e debelisë - u bë si një simbol për shtetin, që ngren dhe rregullon rendin dhe paqën, për sistemin politik ku pushteti sovran publik garanton pushtetin e ligjit dhe i rruan të drejtat e individit. Behemonti, simbolizon mospushtetin, kaosin dhe dhunën, që shpjer deri tek rrëzimi dhe shpërbërja e shtetit.
Me ndihmën e Hobbsit do të mundohemi të sqarojmë se çfarë është duke ndodhur në Maqedoni me kombin shqiptar. Pozita nuk është aq e mirë - me këtë pajohet me padyshim thuajse shumica. Përgjegja për pyetjen, se çka është ajo që e hedh mbi shtetin sllavomaqedonas pëlhurën e zisë dhe shakton kokëçarje se ku qëndron problemi, ç'është aq problematike, janë këto interpretimet e shumta tejet të ndryshme dhe polemizuese. Sidomos dallimi i qëndrimeve se ku kemi ardhur dhe si duhet vepruar matutje, nuk mvaren parasegjithash prej qëndrimit apo opcionit politik (apo ma së miri prej përkatësisë politike) të atyre, që për këtë pyetje shkruajnë apo flasin. Më sëpari bjen në sy identiteti i interpretimeve, që dallohen vetëm sipas parashenjave dhe gjykimeve vlerësuese thuajse tejet iracionale dhe deri diku në esencë kundërshtonjëse dhe jo sipas pikënisjeve themelore reflektonjëse. Edhe ma shumë, nuk do të ishte i tepërt ky konkludim që problematika për të cilën shkruhet dhe flitet gjatë gjashtë viteve të fundit në Maqedoni mvarësisht prej pozicionimit politik pozitë-opozitë, thuajse në përgjithësi e determinon apo dirigjon e djathta politike ultranacionaliste profashiste dhe këtë bërthama e saj e fuqishme e përbërë prej të ashtuquajturave forcave politike properendimore si në bregun e lumit të thatë sllavomaqedonas dhe atij shqiptar. Dhe jo vetëm se prodhon argumente por edhe me këtë e përcakton interpretimin e veprimit të vet si dhe sjelljen e kundërshtarëve të saj. E djathta sllavomaqedonase dhe ajo shqiptare mendojnë se kanë njëfarë hegjemonie politike dhe intelektuale, opinioni publik në Maqedoni kacafytet me pyetjet jo të rëndësishme dhe të rrejshme. Njëra prej pyetjeve tejet tipike është ajo që e kam parashtruar shpeshherit nëpër mediat e shumta nëpër shtetet evropiane se ndoshta binomi politik Arbër Xhaferi - Menduh Thaçi kreu dhe njëri prej nënkryetarëve të PDSH-së, (tanimë me parafimin dhe nënshkrimin e marëveshjes së Ohrit të tandemit Xhaferi-Ymeri) janë bërë marioneta e kryetarit të qeverisë maqedonase Georgievskit apo e presidentit maqedonas Trajkovskit apo qendrave tjera politike jashtë Maqedonisë të themi të rretheve bullgaromadhe për shkak të "dosjeve politike in corpertina jo të hapura tek rasti i Gostivarit". Si një figurë e shenjtë paraqitet ish perfekti i Gostivarit mr.Rufi Osmani i cili e përcakton rezultatin përfundimtar të duelit politik Xhaferi-Thaçi, Xhaferi-Ymeri nëse njëri bjen, bjen dhe tjetri, nëse bien të dy, bien sëbashku. Përgjegjësia e Arbër Xhaferit dhe deputetëve të PDSH si dhe PPD në parlamentin maqedonas, në qeveri (ndoshta edhe tek qeveria e zgjëruar apo koalicioni i madh) është tejet i madh para kombit shqiptar. Po të njëjtën përgjegjësi e mbartin edhe PPD, PDK dhe sidomos UÇK-ja. Ajo që është ma kryesore tani për tani, sepse Arbër Xhaferi si një individ publik, e keqpërdori besimin dhe kredibilitetin e tij politik, e keqpërdori votën e lirë, demokratike dhe liridashëse të shqiptarëve në Maqedoni, dhe si një "lider i traumatizuar dhe i hendikeposur kvazikarizmatik" shqiptarët dhe gjeneratat e ardhëshme do ta mban në mend si një kusar dhe trumcak që i tradhëtoi parimet e tija politike, i tradhëtoi interesat politike të kombit shqiptar në Maqedoni. Ky argumentim vjen dhe dëgjohet prej rradhëve të disa qarqeve në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe tek diaspora shqiptare. Personalisht kam një qëndrim tjetër që deri dikund i kundërvihet qëndrimit të atyre që nuk shohin dy gishta para syve të vet. Thjeshtë thënë populli shqiptar në Maqedoni ka nevojë për një unitet komplementar dhe konzistent për pyetjet kardinale, gjërat tjera le të mbeten për foshnjat e djepit dhe jo për politikanët që mundohen ta blejnë shkurtpamësinë e tyre me injorancën, dekadencën dhe nihilizmin e tyre shpirtëror me largimin e intelektualëve prej rradhëve të tyre.
Nuk duhet aluduar dhe krijuar "oazat e rezikut" dhe "kampet e përqëndrimit" për rezikimet e shumta për demokracinë dhe higjienën shpirtërore dhe sjelljen endacake të shqiptarëve në Maqedoni dhe sidomos të deputetëve dhe krerëve që i reprezentojnë idealet dhe interesat politike të saja. Njëra palë e sheh se si i vetmi rrezik i potencuar dhe i mundshëm për interesin e kombit shqiptar janë forcat politike të kontinuitetit politik ku paraqitet si një hegjemon PPD e dr.Ymer Ymerit dhe tjetra PDSH e Arbër Xhaferit. Poashtu tejet më ka dëshpruar edhe sjellja e papërgjegjëshme e lidershipit politik dhe ushtarak të UÇK-së në krye me Ali Ahmetin që dhanë pëlqimin dhe firmosën pajtimin apo e pranuan marëveshjen e turpshme të Ohrit. A ekziston ndonji ekspert politik shqiptar që do ta sqaronte një sjellje të këtillë për çastet vendimtare për kombin shqiptar? Njëra palë dhe pala tjetër e keqpërdorin emrin e demokracisë për diskvalifikimet dhe demonizimet e kundërshtarëve si dhe njëherit legjitimizimin e politikës së tyre për efektivat dhe strategjitë e tyre se si duhet mbetur apo ardhur në pushtet përgjithmonë, këtu le të duket dhe aq naive përfundimi im se si viktimë paraqitet nocioni i demokracisë, që mbetet si një trung i tharë i grabitur prej parazitëve të shumtë që po atij trungu që dikuri i epnin jetën. Droja e tepërt dhe e bezdishme për demokracinë sllavomaqedonaso-shqiptare që nuk don të thotë asgjë, ose për vetë elitat politike mundet ta ketë kuptimin e gjithëçkahit, nuk kanë kurajo civile dhe mençuri politike që ta pranojnë faktin se fund i fundit shqiptarët në Maqedoni jetojnë në një shtet kvazidemokratik pak a shumë fashisoid dhe totalitar dhe se Georgievski, Trajkovski, Xhaferi, Ymeri dhe tjerët janë pjella e një politike "demokratike" fashisoide. Po edhe vetë Xhaferi,Ymeri. Këto janë po ato "demokratë" para të cilëve na pat kujtuar vetë Hobbsi që duhet të mbrohemi dhe të kemi kujdes mos të na fëlliqin me smundjen e tyre të trathtisë së interesave vitale të kombit shqiptar: jo rreziku për demokracinë, por demokracia si njëfarë kanosje reziku për çështjen e pazgjedhur të kombit shqiptar. Të blerë, të shitur, të konzumuar për jetë të jetëve! Matutje, jemi mësuar të dëgjojmë njëfarë vokabulari të krimbur dhe anashkelonjës për "integrimin e kombit shqiptar në Evropë". Njëra palë këtë e sheh tek krijimi i njëfarë forumi politik i kombit shqiptar, ky sher dhe idiotizëm rrjedh prej strukturave politike neokomuniste të PSSH dhe personalisht Fatos Nanos. Kjo parti sipas tij paraqet njëfarë "shkalle të evropianizimit në Shqipëri" dhe u bëjnë thirje për ti ndihmuar tyre nga ana e komisionit evropian dhe deputetëve evropian (edhepse prej rradhëve të kësaj partie dëgjohen zërat e shumtë të zymtë dhe evroskeptik). (Kjo epizodë e një sjellje të tillë patologjike shkakton një dyshim të madh, se ministri për punë të jashtme i Shqipërisë për luftrat e tija të brendshme politike mundohet ti rekruton krerët politik evropian këtu duhet reaguar shumë shpejt dhe duhet menduar shumë thellë për një veprim të tillë). Analistët e kutshëm evropian dhe botëror parashtrojnë pyetjen: çka mbeti prej pluhurit të artë dhe magjepës të "faktorit të unifikuar politik shqiptar" në Maqedoni? Kush kujt i pinë helm uji prej dore tek shpirtërat e degjeneruar të bashtakëve shqiptar që veten e quajnë politikanë dhe intelektual ku akoma nuk kanë arritur ta kuptojnë formulën magjike evropiane: " Shqiptarët nuk janë akoma për ti afirmuar dhe praktikuar vlerat siq janë:liria, barazia dhe shtetformësia, pa hile dhe telashe duhet nënvizuar se akoma ju mungon vetëdija e formuar kombëtare.
Qeverisë së tanishme maqedonase i ngjesin etikitimet e shumta se ajo nuk i përmbushi premtimet e dhëna ndaj shqiptarëve, me sjelljen e saj endacake dhe me politikën diskriminuese ka krijuar një dukuri politike që shkenca politika e quan si diktaturë e ekzekutivës. Këtë dukuri e kam emëruar si demokraturë - politika e kërbaçit që djeg dhe përvlon në emër të shtetit të së drejtës dhe vlerave demokratike. Mosrealizimi i premtimeve të dhëna ndaj shqiptarëve e ka kuptimin e "integrimit në Evropë" si një kompenzim autoritar për strategjinë e zhvillimit nacional si dhe dëftesën e jofuqisë politike dhe perspektivës për shqiptarët në Maqedoni. Dhe këtu vjen në shprehje mostrazimi dhe mosaktiviteti i duhur i komunitetit ndërkombëtar për të ndërmjetësuar tek konflikti ndëretnik në Maqedoni. Radikalizmi politik i shqiptarëve mundohet të degjenerohet dhe paraqitet si një proces politik që me vete mbart qelizat e nihilizmit politik për asgjësimin e shtetit demokratik. E vërteta është po e kundërta. Nuk duhet dyshuar asesi fare. Shqiptarët e Maqedonisë edhe kësaj here u flijuan për avansimin e përforcimit të identitetit politik maqedonas, të një shteti, një kombi, një kulture inekzsitente. Kush janë budallenjët, trathtarët, endacakët, sheretlinjët, "kolltukfagët- pezdelinjët" shqiptarët apo inhebelerët? Kush vallë në Maqedoni ia gris fustanin nuses ku akoma ende dhëndrin se kemi varosur? Një shpirt i pavarur evropian më thëret në mes të natës dhe më thotë: "Shqiptarët trima për të luftuar në fushën e luftës, pranë tryezës së bisedimeve bataku i batakut të kënetës së tharrë iliriane".
Nëse këto janë pyetje jo të rëndësishme dhe pyetje të rrejshme (ose është e diskutueshme mënyra se si këto parashtrohen), çfarë është atëherit një pyetje themelore politike? Kjo paraqet pyetjen e pushtetit publik, pyetjen e rregjimit apo kaosit politik, pyetjen e ekzistimit të shtetit (d.m.th. ligjshmërisë dhe të drejtave me rruajtjen e karakterit unitar të shtetit me sajimin e minireformave për tua mbyllur gojën shqiptarëve në Maqedoni, ndodhi ajo që gojën shqiptarëve ua mbyllin vetë shqiptarët. O imzot sa më dogji në shpirt kjo lemeritje, kjo dhimbje që erdhi prej tufanëve shqiptar). Pyetjen të cilën duhet parashtruar, është, se pikësëpari me qeverinë e Georgievskit dhe përkrahjen e presidentit maqedonas Boris Trajkovskit kemi fituar ne shqiptarët si dhuratë të merituar blamazhin - Leviatanin e rri apo Behemontin sllavomaqedonas që edhe matutje ta keqpërdor vullnetin politik të shqiptarëve në Maqedoni. Ata që kësaj nuk do ti besonin, do ti përkujtoja me atë që pati ndodhur gjatë dekadave të fundit me popullin shqiptar në Maqedoni. Dhe kur mundohem ta gjej përgjigjen për këtë, patjetër vij në përfundim, se pala apo asketizmi primitiv sllavomaqedonas e keqpërdori apo e dhunoi kredibilitetin politik të votuesve shqiptar, qeveria dhe presidenti maqedonas prej një perspektive kohore siq shihet pra punuan dhe ende punojnë kundër interesave politike të shqiptarëve në Maqedoni. Parashtrohet edhe pyetja tjetër se kush është naiv ne apo ato? Ne shqiptarët jemi naivë dhe komb i paafirmuar politikisht. Sëbashku e rrëmihëm varrin dhe vetë rramë brenda. Identitetin e kombit shqiptar e coptuan vetë politikanët shqiptar në targot e shpërndara që dikushi tjetër prej kësaj krijon "financimin deficitar për ti eleminuar luftëtarët e lirisë".
Qeveria maqedonase mundohet ujqërit e urët shqiptar ti blen me ndrimet dhe këmbimet e shumta kadrovike, me riorganizimin e ministrive apo zvogëlimin e ministrive shterore si dhe kontrolin e tyre prej saj. Nuk duhet harxhuar asnjë fjalë dhe lirisht duhet theksuar se ndrimet kadrovike si dhe kompenzimet e shumta janë tejet radikale. As nuk dua të them se këto spastrime kishin qenë të organizuara aq mirë dhe në disfavor të shqiptarëve. Dëshiroj që opinionin publik shqiptar në Maqedoni ta informoj se qeveria e rre duke kryer detyra dhe ndryshime revolucionare brenda ministrive të shumta ajo nuk ia mundëson palës shqiptare që të jetë fuqi politike vendimtare. Këtu nuk duhet dyshuar asesi, duhet ditur fort mirë se mbretëron kontinuiteti i politikës së mëparshme shoviniste sllavomaqedonase. Këtu nuk mendoj me kontinuitetin e pushtetit partiak (këtu për të mundet të themi gjithëçka), por me kontinuitetin e praksës së qeverive të mëparshme maqedonase. Georgievski pati plot të drejtë kur theksoi se liberalët dhe demokratët e ngjyrave të ndryshme si dhe socialdemokratët maqedonas po veprojnë ashtu siq vepron tani qeveria e tij. Këtë nuk mundet disi shqiptarët ta pranojnë dhe arsyetojnë. Kjo është një gabim tejet i madh që po e bëjnë subjektet politike në Maqedoni. Identifikohen me metodat dhe strategjitë e veprimit të shovinizmit sllavomaqedonas. Nëse bën diçka, për pasojat e së cilës sjellje apo veprim je i vetëdijshëm, aktivitetin e sjell para pyetjes së dyfishtë. Parafimi i marëveshjes së Ohërit këtë sjellje e vërtetoi plotësisht.
Qeveria e Georgievskit sa i përket këtij problemi pati lëvizur në suazat e farkuara dhe të sendërtuara prej mëparë, prej qeverive të mëparshme maqedonase. Këtë mënyrë të qeverisjes politologu i shquar britanik Davis Merriti e pati përgzuar si diktaturë të ekzekutivës. Subjektet politike shqiptare si dhe UÇK-ja në Maqedoni duhet të korigjojnë politikën dhe strategjinë e tyre ndaj qeverisë dhe institucineve tjera maqedonase. PDSH, PPD kanë vetëm një qëllim që sa ma shumë të fitojnë për harabelët e vet me kuadrimin perfid dhe sukcesiv, në lidhje me këtë vetë lidershipi i këtyre partive imponohet si një kulshedër brenda kthetrave të qeverisë së riorganizuar apo të themi metaforkisht Leviatanit të ri. Mirëpo kjo qeveri nuk u ndal aty ku duhej të ndalej dhe shumë shpejt e tregoi natyrën e saj behemontiane. Por edhe këtu duhet të jemi të drejtë dhe objektiv edhe qeveritë e mëparshme kishin qenë qoshe e Behemontit. Siç thekson politologu gjerman Hamblin Federicu se Diktatura e ekzekutivës nuk kufizohet vetëm në laminë e kuadrave si dhe tek ngritja e segmenteve destruktive të qendrave politike, ngushtë lidhur me klientilizmin, nëpërmjet të cilave qeveria krijon ndikim tek sferat e shoqërisë civile të cilat duhet të jenë pjesa përbërse e një sistemi demokratik autonom. Diktatura e pushtetit ekzekutiv e prek strukturën si dhe veprimin e vetë shtetit. Në sistemin politik që finguron në Maqedoni diktatura e ekzekutivës e deformon shtetin maqedonas, dhe inicon proceset e shpërbërjes së saj. Qeveria nuk është si shteti dhe aq ma pak përfaqësuesja e shtetit (që jemi duke dëgjuar gjatë ngjarjeve të fundit në Maqedoni me reorganizimin e qeverisë së re të zgjëruar - koalicionit të madh si dhe me tregëtinë e politikës së shprazët shtazarake të kuadrove nëpër ministritë e shumta, dhe tani parafimit dhe firmosjes ndoshta në parlamentin sllavomaqedonas të "marëveshjes kapitulluese të liqenit të Ohrit prej palës shqiptare"), paraqet një servis ekzekutiv i pushtetit ligjdhënës. Ndoshta dikushit i cili i ka para syve njerëzit dhe jo institucionet, nuk i shkon për qejfi apo të themi kjo nuk i konvenon asesi, në parlamentin e tillë siq ekziston në Maqedoni, do ta shihte pushtetin suprem. Nëse kjo nuk do të ishte segmenti i pushtetit ligjdhënës kjo nuk do të ekzistonte fare do të fillonte të shpërbëhej sistemi politik maqedonas.
Qeveria e Georgievskit jo vetëm se pati krijuar dhe ekspozuar kushtet e volitshme për krijimin e diktaturës së ekzekutivës ajo pati punuar edhe në dy projektet tjera që potencialisht e sjellin në pyetje pushtetin sovran maqedonas. E para është aq e famëzuar dhe e reinkarnuar bashkangjitja në Evropë, integrimi i shtetit maqedonas me shqiptarët e diksriminuar në Evropën demokratike, këtu nuk bëhet fjalë vetëm për kalljen e sovranitetit por edhe për një absurditet tjetër politik, se shqiptarët duhet të integrohen me vetë shqiptarët dhe jo me qarqet shoviniste dhe antishqiptare. Njëri prej analistëve politik zviceran Emil Sallisi në gazetën zvicerane NZZ pati theksuar se qeveria maqedonase nuk i respekton parimet e demokracisë ndaj shqiptarëve në Maqedoni. Mosrespektimi i këtyre parimeve themelore demokratike do të krijon rrethanat e shpërthimit të një konflikti të rri në mes shqiptarëve dhe maqedonasëve (edhepse konflikti i deritanishëm po zgjatë afër gjashtë muaj dhe nuk po i shihet fundi). A mundet të ndodh pacifikimi i Maqednisë në rrethanat dhe kushtet e tanishme në Maqedoni parashtron pyetjen Emil Sallisi. Dhe përgjigjet tejet implicite dhe me një ton pesimist: "UÇK-JA NË Maqedoni e zgjoi prej gjumit popullin shqiptar, e ndërgjegjësoi, por se si do të sillet ky popull ndaj tyre nuk mundet parashikuar aq lehtë".
Qëndrimi i tillë na sjell deri tek konkludimi tjetër apo ngjarja tjetër e kësaj lemerie shpirtërore behemontiane për vetë maqedonasit se krerët shqiptarë PDSH,PPD paraqiten si partner të shtetit maqedonas dhe midis tjerash si tradhëtar të interesave politike të kombit shqiptar. Nëse Arbër Xhaferi-Ymer Ymeri edhe ma tutje do të mbeten partner të shtetit sllavomaqedonas nuk do të mundet të flasim për ekzistimin e interesit nacional shqiptar në Maqedoni. Është koha që dyshi Arbër Xhaferi -Ymer Ymeri si dhe profiterët dhe gjakpirësit tjerë të popullit shqiptar në Maqedoni të largohen aq sa ma parë prej sqenës politike. Pjesëmarja e PDSH, PPD në institucionet maqedonase e ka domethënien e një krimi të konsiderueshëm ndaj vetë shqiptarëve, e sjell në pyetje burimin e pashterur të sovranitetit nacional të kombit shqiptar në Maqedoni. Xhaferi dhe Ymeri nuk janë në gjendje ta kuptojnë se përmbajtja e dokumentit që ata parafuan dhe nënshkruan mbart në sqetullat e saja dozën e rre të skllavërimit të shqiptarëve në Maqedoni, pa mos inicuar pyetjen pse ashtu vepruan, pse ashtu veproi edhe lidershipi politik i UÇK-së dhe prej saj lindi një organizatë tjetër në krye me dylberin e Shipkovicës.
Këtu duhet përmendur mundësitë, mënyrat e veprimit si dhe përdorimin e mjeteve demokratike për mirënjohjen e opinionit evropian se pala maqedonase duhet ti legalizon dhe legjitimizon pe për peri kërkesat reale të shqiptarëve në Maqedoni të parashtruara prej UÇK-së. Ekzistojnë kushtet reale për shpërthimin e luftës qytetare në Maqedoni. Për vetë shqiptarët dhe subjektet politike që meren me gjërat reale lufta qytetare vazhdon por me një pretekst tjetër. Kemi indikatorë që flasin qartë se gjatë dhjet viteve të fundit shqiptarët në Maqedoni kemi jetuar në rrethanat e luftës, konkludimin se shqiptarët jemi duke e zhvilluar luftën qytetare për realizimin dhe afirmimin e kombit shqiptar që reflektohet prej shkollimit e deri tek segmentet tjera të nevojshme për jetën dhe ekzistencën politike, këtë luftë qytetare e kuptoj si një paraljamërim i një lufte tjetër hobssiane: shqiptarët kundër shqiptarëve. Ndoshta fjalët e mia dikujt do ti dukeshin tejet metaforike; por historia e re politike e popujve evropian flet qartë se prej metaforave të tilla patën filluar luftrat qytetare. Armët tek kjo kuri nuk e kanë pasur fjalën e parë dhe kryesore. Çfarë mundemi të presim ne shqiptarët prej gojave të qelbosura dhe të mbyllura të qarqeve shoviniste sllavomaqedonase bullgarmadhe dhe tjerëve në Ballkan që janë duke na e shkelur identitetin e kombit shqiptar? Luftra qytetare vlen si një parimus parimi i rrethanave të çrregullta.
Qëndrimi i qeverisë maqedonase i sajuar sipas recetave të partnerëve qeveritar ishte konform apo të themi kompatibil me politikën dhe strategjinë e Arbër Xhaferit-Ymer Ymerit dhe kurri UÇK-së dhe aq ma pak me atë të strategjisë gjithëkombëtare që akoma shtavitet tek pelenat e djepit naimian-nolian-enverist: se me forcat e dikurshme ish komuniste apo forcat e tanishme me orientim socialdemokratik posaçarisht me lidershipin e UT, UÇK-së dhe ma pak me PPD duhet shpalltaruar njëherit e përgjithmonë me ndihmën e partnerëve qeveritar si dhe me nofkullat e demokracisë kundërshtarët politik të vetë elitës qeveritare shqiptare dhe asaj brenda taborit sllavomaqedonas. Elementi kryesor i kësaj politike të atavosur flet qartë se çfarë detyre të rëndësishme është duke kryer "demokrati i bindshëm" Arbër Xhaferi dhe kolegu i tij Ymer Ymeri - poshtërsimin e vlerave kombëtare shqiptare vis-a-vis me ndryshimin e politikës së shtërngimit të dhëmbëve me politikën e fjalëve. Liderët karizmatik veprojnë kundër popullit të vet, veprojnë kundër rinisë shqiptare. Absurditet dhe disproporcionalitet i hatashëm! Votimi i ligjit për arsimim sipëror e bëri hapin praktik dhe konkret tek konsolidimi i rrethanave të çregullta, rrethanave, ku ligjet nuk vlejnë asesi. Necessitas non habet legem. Behemonti maqedonas e ngriti kokën lartë.
Por disa vëzhgues janë skeptikë se marrëveshja nuk do të jetë e mjaftueshme për t'i dhënë fund luftimeve.Perspektiva e marrëveshjes së paqes nuk është e qartë: që ajo të funksionojë, duhet të pasojnë menjëherë disa hapa kritike.E para është çështja e kushteve me të cilat do t'u jepet amnisti guerilasve shqiptarë, dhe pastaj të vijë ajo më rëndësishmja, çarmatimi i tyre.Nëse shenjat e para do të jenë pozitive, gjë që është e dyshimtë, atëhere forcat e NATO-s të drejtuara nga britanikët do të mbërrijnë për të mbledhur armët.Shpresohet që operacioni kryesor i mbledhjes së armëve do të zgjasë vetëm 30 ditë.Por në kohën kur shtëpitë e shqiptarëve janë të dëmtuara nga bombardimet, dhe maqedonasit janë të bindur, edhe pse pa fakte, se NATO po ndihmon guerilasit, perspektiva e paqes duket e zymtë. Marrëveshja pritet të nënshkruhet nga udhëheqësit e katër forcave më të mëdha politike në vend, kryeministri Ljubço Georgievski i VMRO-DPMNE, Branko Cervenkovski i Lidhjes Socialdemokrate, Arbër Xhaferri i Partisë Demokratike Shqiptare dhe Imer Imeri i Partisë për Prosperitet Demokratik, në prani edhe të Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Xhorxh Robertson, shefit të Bashkimit Evropian për politikat e jashtme dhe sigurinë, Havier Solana, dhe kreut të radhës të OSBE-së, ministri i jashtëm rumun, Mirçea Xhaona. Mos thuani se nuk patëm shpresë por thuani se qemë skeptik. Andej Si vis pacem para pacem të kuptohemi intelegjencë e korumpuar shqiptare!
Tani mbi kokrat tona rrinë pezull në ajër fytyrat e zymta dhe shpirtërat e shitur të deputetëve shqiptar të PDSH,PPD në krye me Arbër Xhaferin-Ymer Ymerin. Këto ditë më ka kapluar friga dhe trishtimi ndoshta kjo nuk do të ndodhte me luftëtarët e lirisë, them ndoshta. Shprehi një pesimizëm të rezervuar se kur dikushi nën presionin e dikujt tjetër i tradhton idealet e veta, jeta në vazhdim mua si analist politik i afirmuar dhe i shkolluar jashtë bërllogut dhe palës uzinare të Maqedonisë më duket e tepërt sikurse do të thoja, ani se qentë lehin dhe karavana vazhdon rrugën përpara. Behemonitin maqedonas kësaj here nuk e mundëm, por e detyruam që të ik dhe të vendoset në qoshen e arkivosur ku ka zërë vend e vërteta shqiptare. Presim se kuri dhe me çfarë fuqie do të na bjer pas kokës. Behemonti për ne shqiptarët nuk është vetëm Arbër Xhaferi,Ymer Ymeri dhe jo vetëm qeveria e Georgievskit. Tejet i rëndësishëm është këtu edhe vetë naiviteti fundamental apo jopjekuria, mosafirmimi politik i kombit shqiptar në përgjithësi. Kombi shqiptar duhet të jetë i vetëdijshëm se pas një epizodi të tillë demokratik gjatë zgjedhjeve të herëpashershme nuk diti ti shpërblen ata njerëz që do të kishin qenë pasqyra e thyer e konstituimit të pushtetit të riA është kjo ndoshta një spekulim i ri konstruktiv? Ndoshta. Le ta shohim pra se ku na ka shpjerur barka e Arbër Xhaferit-Ymer Ymerit? Mos e lejojmë veten që dikuri këta përbindsha të përbetuar luftëtarëve të lirisë t'ju thonin Ku na shpori barka e UCK-së? Do të kemi mundësi që ta përjetojmë rastin se ç'farë mundet të ndodh me kërkesat aq të përmendura, të "kënduara", vajtuara, përkundura të elitës politike shqiptare dhe vetë luftëtarëve të lirisë në të ardhmen. Përvojat e deritanishme flasin se "faktori i unifikuar politik shqiptar" do të mbetet i përçarë në mejdanin e politikës të atyreve që kanë rokur pushkën dhe asesi nuk janë duke e marur në pritje tymarin e pushtetit politik. Shumë intelektualë të mirfilltë në diasporën shqiptare këto ditë pyesin vazhdimisht se kur Arbër Xhaferi dhe Ymer Ymeri do të shpallet të shenjtë për punën e bërrë. Gëzohu o popull shqiptar për dhuratat që i ke pranuar prej bijëve dhe bijave ma të mira të tuat?!
Verzi i Euripidit si një moto tek Areopagatiçoja e Miltonit
Shkruan:dr.Nehat Sadiku
KONFLIKTET, OPINIONI PUBLIK DHE MEDIAT
Liria e vërtetë është ajo nëse njerëzit e lirë janë të informuar ashtu si duhet dhe mundet të flasin lirisht për gjërat e ndaluara. Çka është ma e drejtë se kjo në shtetin demokratik?
Verzi i Euripidit si një moto tek Areopagatiçoja e Miltonit
Konfliktet shoqërore janë një argument universal shoqëror, ndoshta pjesa ma e rëndësishme e jetës së përgjithëshme shoqërore. Shoqëritë nuk paraqesin tërësitë harmonike dhe të baraspeshuara, gjithmonë vinë në shprehje konfliktet ndërmjet grupeve, vlerave dhe pritjeve të ndryshme. Qëllimi dhe pasoja e konflikteve shoqërore qëndron tek ajo, që e mirëmbajnë dhe e përkrahin ndryshimin e shoqërive globale dhe pjesëve të saja.
Intenziteti i konflikteve që e ndan shoqërinë dhe e sulmon bazën konsenzuale të sistemit social është lidhur me rigjiditetin e sistemit politik. Ajo që e rezikon ekuilibrin e kësaj strukture nuk është konflikti në veti, por rigjiditeti i vetë sistemit, që e lejon, që antagonizmat të grumbullohen përderisa nuk shpërthejnë në konflikt të hapur me pasoja afatgjata. Konflikti është jofunkcional për ato sisteme sociale ku nuk është e lejueshme toleranca dhe institucionalizimi i konfliktit.
Në Maqedoni, Kosovë dhe Shqipëri vjen në shprehje fragmentimi i shoqërisë në klasët sociale, formohet shtresa e lartë e strukturës ekonomiko-politike, që ma shumë e akumulon pasurinë shoqërore (uzinat, ndërmarjet, bloqet e banimit dhe shtëpitë, tokën, farmat, pyjet). Në fundin e thesit shoqëror vjen deri tek zgjërimi i klasës së poshtme të të papunëve industrial dhe punëtoreve dhe punëtorëve fshatare, familjeve të varfëra, amviseve dhe shërbetoreve dhe profesioneve tjera të ngjajashme, që jetojnë në skajin e fundshëm të shtresave më të varfëra dhe apatisë sociale. Konflikti shoqëror në mes të "klasës së re" të pasurve dhe të fortëve si dhe klasëve të poshtme të shtresave të varfëra dhe jo të fuqishmive vjen në shprehje si një antagonizëm klasor i dy palëve ideologjike, politike dhe sociale.
Ky konflikt social manifestohet tek grevat e shumta dhe demonstratat tjera publike, si një konflikt politik vjen në shprehje tek nogociatat ndërmjet punëdhënësve dhe sindikateve. Në të ardhmen konflikti social do të thellohet në mes të të pasurëve dhe të varfërve. Ky konflikt shoqëror (që nuk është i vetmi) me plot seriozitet do ta rezikon stabilitetin e shtetit.
Shtresa e mesme qytetare, administrata dhe intelektualët mbeten për nga statusi në shkallën e njëjtë të kierarkisë dhe nuk janë të vetëdijshëm, se lëvizin për nga aspekti social dhe shoqëror poshtë listës (për nga të ardhurat dhe pozita në shoqëri), që vjen duke e konsoliduar dhe zgjëruar elita e re ekonomiko-politike. Kjo shtresë e mesme paraqet bazenin rezervë që elita i mobilizon individët e rinj që ti kyç në klasën e epërme.
Konfliktet politike dhe stabiliteti i sistemitKonfliktet politike janë përbërësit imanent të dukurive shoqërore, që bazohen në diferencimin ideologjik, politik, fetar dhe kulturor të shoqërisë dhe në mënyrë manifestative shfaqen në shoqëritë plurale. Modeli plural apo shumëpartiak bazohet në faktin se fuqia politike është e ndarë dhe ekziston policentrizmi i fuqisë politike. Grupet e ndryshme politike luftojnë njëra kundër tjerës për ndikim dhe e zhvillojnë presionin ndaj qeverisë që duhet të ekuilibron e intereset e shumta.
Stabiliteti dhe ekuilibrimi i sistemit janë të garantuar ashtuqë sistemi "ti zgjedh problemet ndërmjet grupeve të ndryshme interesit (grupet konfliktuale) me presionet ma të vogëla dhe me konsensusin sa ma të madh" (Lipseti). Sistemi pluralist paraqet sistemin e zgjidhjes së konflikteve, sepse gjithmonë duhet afirmuar interesin e përgjithshëm (Dahli).
Vizioni teorik për ndarjen e njëjtë të fuqisë është një utopi. Hulumutimet empirike e vërtetuan, që sjellja e vendimeve në shoqërinë pluraliste " e kufizuar" vetëm në disa qendra të fuqisë e "lejueshme" për individët elitist në partitë që posedojnë me fuqinë ekonomike dhe politike. Në realitet shiquar elitat politike garojnë ndërmjet veti.
Analiza politologjike e gjendjes në Maqedoni, Kosovë dhe Shqipëri këtë e vërteton shumë bukur, të gjitha pikat relevante të sjelljes së vendimeve gjinden në duart e elitës politiko-ekonomike, që i sjell vendimet në harmoni me programet e partive qeveritare. Një gjendje e tillë prodhon shumë konflikte politike, që nuk janë të kufizuar vetëm ndërmjet partive, por rrjedhin edhe prej konflikteve shoqërore. Në Kosovë dhe në IRJM shqiptarët janë sjellur në një pozitë të pjatave fluturuese dhe diskriminimit suicidal (Le Mondi, 2002).
Është tejet karakteristike konflikti ndërmjet shtresës së të penzionuarëve ( ma shumë se një e katërta e popullsisë, që prej vitit në vit vjen duke u ritur) dhe shtresës ekonomiko-politike (këtu duhet ta numërojmë mafinë e numërt ekonomike).
Ky konflikt shoqëror reflektohet si një konflikt politik, sepse penzionistët janë të kyçur brenda partive politike të djathta dhe të majta, që marin pjesë në parlament. Disa prej segmenteve shoqërore nuk mundet të ndikojnë tek vendimet relevante dhe praktikisht janë të shtyer në margjinën politike. Ky konflikt mbetet latent, në të shumtën e rasteve do të shpërthen në një konflikt të vërtetë. Përpos kësaj penzionistët e vetëdijsuar në të shumtën e rasteve i njohin vlerat e të kaluarës dhe kontinuitetit politik, që lind konfliktet me gjenerata e reja dhe partitë e së djathtës.
Legjitimiteti i opozitës dhe rigjiditeti i sistemitVetitë themelore të demokracisë nuk janë vetëm demokracia parlamentare dhe shumëpartizmi, por edhe opozita relevante me mundësinë e zhvillimit të rezonimit kritik "në emër të popullit". Nëse protagonistët e demokracive të reja e pranojnë pluralizmin politik, duhet ti njohin edhe mekanizmat e kontrolit të pushtetit politik dhe ndrimit të pushtetit, tek kjo qëndron qëllimi dhe legjitimiteti i opozitës. Sistemi politik pa opozitë është një torzo-togo e plogshtë e demokracisë.
Sistemi i dominimit të partisë qeveritare është tejet i rafinuar dhe perfide: partia/partitë qeveritare fuqinë dhe pozitën e tyre e përforcojnë me mjetet e aparatit shtetror dhe diskurzit dominant ideologjik të mediave shtetrore, përderisa opozitën politike e shtyen në margjinat e vendosjes politike, përderisa ekuilibrimi nuk vendoset në drejtim të një dominimi të elitës aktuale në pushtet. Përdorimi i parimit të shumicës i shërben pushtetit për dobësimin e fuqisë dhe statusit si dhe mundësve publicistike të opozitës.
Elita qeveritare kështu e revitalizon pushtetin hegjemonial të sjelljes së vendimeve të pushtetit aktual, monizmit politik dhe njëmendësisë vlerësonjëse. Aq e ma shumë afirmohet "dija e gjithëçkahit" e funkcionarëve shtetroro-partiak dhe liderëve karizmatik. Një sistem i tillë nuk është në gjendje ti ruan sferat e pavarura të komunikimit, që do të zhvillonte gazetarinë kritike dhe do të krijonte transfigurimin e feedbackeve të "vetërregullimit" kritik. Ky proces është sidomos karakterisitk për Maqedoninë dhe Shqipërinë. Kosova noton në ujrat tjerë.
Brenda demokracisë së vërtetë partitë politike e afirmojnë dialogun tolerant, sepse vetëm ky i mundëson harmonizimin dhe bashkëpunimin tek zgjidha e problemve ekonomiko-shoqërore të shteteve në tranzicion. Partia kryesore qeveritare nuk e zhvillon një politikë radikale ndaj partive opozitare dhe ju mundëson pjesëmarje tek sjellja e vendimeve.
Partia opozitare atëherit mundet të vendosë për rolin e saj politik shtetformonjës, dhe nuk i thellon dallimet dhe kundërshtitë, por vepron në mënyrë konstruktive dhe integrative, duke i zgjedhur sëbashku problemet kryesore ekonomike, sociale dhe ato të politikës së jashtme.
Kur në Maqedoni dhe Shqipëri u konstitua qeveria e shumë partive me orientim dhe program të ngjashëm dhe të ndryshëm politik, opozita e djathtë dhe e majtë e mënjanuan bashkëpunimin e frytshëm tek jurisdikcioni që e kërkon hyrja në Unionin Evropian. Aktivitetin e vet e ka drejtuar tek blokimi i ligjeve dhe shkatrimi i mundjeve të qeverisë. Disa prej mediave masive filluan të informonin në mënyrë senzacionale për këto aktivitete, ashtuqë prej raportimit prej parlamentit në tënësi dominoi prezantimi dhe figurimi i së djathtës dhe së majtës.
Aktivitet e shtetit shqiptar dhe atij shqiptaro-maqedonas për sovranitetin dhe moscënimin e tërësisë teritoriale e ndjekën akcionet e shumta të monopartizmit politik të partive kryesore qeveritare asaj VMRO-DPMNE dhe PSSH - kuptohet me satelitët e tyre. Partitë opozitare qenë të shtyera prej sjelljes së vendimeve dhe sot janë praktikisht të ngrira në pjesën e margjinalizuar të spektrit politik dhe meren me gjërat e ndotura dhe me ligj të ndaluara: rrëzimin e pushtetit legjitim qeveritar dhe arrdhjen në pushtet me shpalljen e zgjidhjeve të çregullta parlamentare.
Konflikti dhe demagogjia politikeBrenda kornizave të konfliktit politik paraqitet ndryshimi i polemizimit produktiv parlamentar për zgjidhjen e problemeve të imta dhe pyetjeve shumë pak të rëndësishme politike, harohen pyetjet politike themelore, pyetjet e mëdhaja të problemeve politike. Disa prej liderëve politik - ato qeveritar dhe të opozitës - kështu sillen, sepse nuk janë të aftë të ballafaqohen me problemet e realitetit ekonomik dhe politik në vend dhe në sferën ndërkombëtare.
Polemizimin retorik e patën përcaktuar disa prej filozofëve antik. Patën theksuar, se ekziston e gjithë natyra vetëm si një retorikë dhe estetikë, vetëm si një dialektikë e fjalëve dhe termeve, vetëm si një luftë ndërmjet njerëzve. Gjorgjiasi pati theksuar, se e vërteta nuk ekziston fare, për shkak të kësaj kundërshtarin duhet përqeshur: objektivi kryesor i retorikës është qeverisja ndaj tjerëve.
Të shumta janë rastet kur në parlamentin shqiptar apo maqedonas, Gjorgjijët shqiptar dhe ato maqedonas e kthejnë komunikimin politik në parlament në matjen e forcës, në "luftën" e fjalëve, ku secili mundohet të vërteton dominimin e vet mendor apo fizik. Këtu vërehet përqeshja e kashtrosur e deputetëve të partive tjera dhe mundohen ti diskualifikojnë personalitet prirëse të parlamentit, qeverisë dhe partive. Siç shihet pra këtu bëhet fjalë për potezat e shumta agresive të rrëzimit të autoritetit, fuqisë dhe pushtetit të partive qeveritare duke pasur qëllim marjen e pushtetit. Objektivat ideollogjike si dhe programet e partive nuk luajnë asnjëfarë roli të rëndësishëm në jetën politike në Maqedoni dhe Shqipëri.
Kur partnerët në situatën e komunikimit të një kompeticioni diskurziv apo të një lufte të paqëllimshme për pushtetin, nuk mundohen asesi ti largojnë barierat e shumta të komunikimit, por edhe ma shumë e thellojnë moskuptimin. Kjo është fotografia e debateve në parlamentin shqiptar dhe atë shqiptaro-maqedonas. Mediat masive e tregojnë në mënyrë senzacionale këto ndeshje politike dhe trillime dhe kapadisje të ulta njerëzore.
Mediat dhe loja e interesave poarciale
Mediat masive janë ajo "sferë publike", që e mundëson, që problemet shoqërore dhe konfliktet të bëhen publike - qeveritë, parlamenti, institucionet dhe kapitali transparente. Mediat masive i ndriçojnë ato pjesë të erta të realitetit shoqëror që janë të fshehura apo të shtrembuara. Me botimin e së fshehurës institucionet shoqërore bëhen transparente.
Gazetaria kritike me një funkcion të kontrolit dhe botimin publik e mbyll polemizimin ndërmjet sferës pubike dhe asaj private. Kritikët publik e parashtrojnë atë, që është e fshehur, atë që pushteti aktual mundohet ta mbështjell me fijet e fshehtësisë së djersitur në hije (privilegjet e shumta të burokracisë shtetrore, korupsionit politik, "riblerjes dhe rishitjes së punonjësve shtetror apo liderëve të partive, mshefja e mjeteve publike në bankat e ndryshme, mallverzimet e shumta, shitblerja e shtëpive, tokave, ndërmarjeve, likudimi i politikanëve të opozitës, nepotizmit dhe ngjashëm).
Të shprehurit e mendimit, që përfshin lirinë e mediave është njëri prej kushteve themelore të zhvillimit të shoqërisë demokratike. Kjo liri e gazetarisë në situatat e shumta shoqërore është vendosur në përjetimet e vështira. Këtë duhet theksuar dhe veçuar në rastin e problemit të etosit ndaj sferës private erdhi në shprehje hendeku i përçarjes ndërmjet "quality press" dhe "popular press".
Depërtimi i radios dhe televizionit, gazetave senzacionale si dhe mediave serioze në sferën intime të qytetarit edhe në Shqipëri dhe Maqedoni si dhe në Koosvë është bërë diçkja e zakonshme, apo të themi tejet kompetitive ndërmjet shtëpive mediale. Ky depërtim medial në sferën private i tejkalon të gjitha kufijt e etikës, dinjitetit, sjelljes korekte të gazetarit njëherit dhe kredibilitetit të tij profesional.
Gjatë dy muajve të fundit si një kapitull i veçantë paraqitet mënyra e diskualifikimit të personaliteteve udhëheqëse të shtetit shqiptar, shqiptaro-maqedonas dhe atij kosovar. Këtë metodë të luftës politike e përdorin disa prej mdeiave masive, partitë politike, sidomos ato të opozitës, që në mënyrë të denjtë e angazhojnë mafijën politike dhe ekonomike, që të vijnë deri tek të dhënat personale dhe "fshehtësitë" e presidentëve të shteteve, politikanëve, kryetarëve të ndërmarjeve ekonomike dhe disi ndryshe. Kjo sidomos ndodh gjatë periudhave të luftës paraelektorale. Mediat masive me një strategji agresive të marketingut politik, me projektet e diskualifikimit të kandidatëve të palës kundërshtare, ndikojnë tek zgjidhja e kandidatëve tek promovoimi i tyre apo shkatrimi.
Në një shtet, ku distribuimi i fuqisë politike është deri dikund i baraspeshuar, gazetaria duhet të zhvillohet në një nivel të komunikimit evropian civilizues. Për shkak të kritikimit të raportimit - që është një vlerë e përftuar normale e mediave evropiane - paraqitet dyshimi, se mediat ose janë proqeveritare ose janë në anën e opozitës.
Pluralizmi politik, që edhe në Maqedoni, Shqipëri dhe Kosovë e ka gjetur hapsirën e frytshme për zhvillim ndërmjet gazetarëve, e ka zhvilluar pluralizmin gazetarik. Për shkak të presionit të shtetit dhe partive politike e humbin e pavarësinë e tyre profesionale, disa prej gazetarëve publiksht me plotë vetëdije ju nënshtrohen partive të tyre. Haruan për informimin ekuivalnet dhe të baraspeshuar dhe janë bërë si agjitator dhe propagandist të shekullit të ri. Edhe ma shumë, nuk janë në gjendje të dallojnë, çka është morale, çka është nënshtrimi robët ndaj liderëve të partive politike.
Nëse i kërkojmë shkaqet e një sjellje të këtillë, mundet të konstatojmë, se disa prej gazetarëve kanë rënë në lojën e interesave parciale të partive politike, ndikimeve tjera ideologjike, fetare, ekonomike, komericale etjetj.
Konfliktet politike, gazetaria dhe marëveshja nënshtetrore
Konfliktet politike paraqiten edhe tek mardhëniet ndërshtetrore në Evropë. Politikën evropiane të integrimit politik dhe ekonomik e kanë kapluar rivalitet e shumta politike dhe konfliktet. Në shprehje ka ardhur një numër i duhur i disa proceseve të motivuara socialo-politike dhe ekonomike.
Konfliktet politike, ekonomike, nacionale vinë në shprehje tek mardhëniet ndërmjet Maqedonisë, Shqipërisë, Maqedonisë dhe Kosovës dhe anasjelltazi. Tek këto mardhënie vinë në shprehje format e interakcionit strategjik, që përmbajnë proceset e ofrimit, si dhe largimit, mbrojtjen e identitetit, fuqisë dhe interesave. Kur intencionaliteti si dhe kalkulimi i interesave bëhen transparente, përforcohet jobesimi i ndërmjetëm.
Mediat janë të përzier tek loja e interaktivitetit strategjik dhe shpeshherë e keqësojnë jobesimin, jogaditshmërinë dhe alienimin, që ndërtohet ndërmjet përfaqësuesve nacional dhe interesave shtetrore. Ky mosbesim dhe keqësim me anë të lajmeve të ndryshme mbarten në opinion me këtë konfliktet politike të lidershipeve shtetrore rriten në konflikte nacionale.
Gazetarët duhet ta luajnë rolin e mediatorëve transkulturor: duhet ta çelektrizojnë tensionin dhe konfliktet duke i hapur kanalet e mirëkuptimit. Kjo kërkon proceset e sqarimit, tolerancën, motivimin e lartë, përvojat multikulturale dhe aftësinë e lëvizjes nëpër barierat politike dhe kulturore.
Kapitali nuk përcakton vetëdijen nacionale, por vetëdijen tregtare egoiste
ESE POLITIKE
Prof.Dr. Mehdi HYSENI
KAPITALI NUK PËRCAKTON VETËDIJEN NACIONALE, POR VETËDIJEN TREGTARE EGOISTE
* Askush (qoftë nga elita politike ose shkencore shqiptare) nuk e gëzon atë të drejtë që për qëllime dhe për interesa të ndryshme (individuale, grupore, partiake, ideologjike dhe religjioze) karrieriste dhe lukrative monopoliste, të spekulojë me konceptin e vetëdijes kombëtare si në interpretimin e kuptimit të ngushtë, ashtu edhe në atë të gjerë të nocionit të saj, se ajo “është produkt i vetëdijes së kapitalit”.
Jemi dëshmitarë se që nga deakada e fundme e shekullit XX dhe nga dekada e parë e shekullit XXI, zhvillimi i ngjarjeve politike në dimensione ndërkombëtare ishte dhe, gjithnjë po bëhet më i ndërlikuar dhe më dinamik. Si rrjedhim, njeriu edhe nuk është në gjendje t’i ndjekë në vijimësi, e lëre më që të thellohet në nxjerrjen e gjykimeve të vlefshme dhe të drejta lidhur me pozitën, rolin dhe perspektivën e tij në shoqërinë e sotme konsumatore me vizion dhe me kontura të integrimit dhe të globalizmit ndërkombëtar.
Si pasojë e moskuptimit, e konfuzionit dhe e dilemave të shumta lidhur me këto dy koncepte të brishta, sot, shumica dërrmuese e njerëzve është përqëndruar me theks të posaçëm në përmbushjen e nevojave materiale, duke i konsideruar ato si një nga idealet më të larta dhe "më të shenjta" të ekzistencës dhe të së ardhmës së tyre; duke i mitoligjizuar, ideologjizuar dhe fetishizuar deri në stadin më të lartë të reales shoqërore, duke qenë të bindur se vetëm sistemi i unifomitetit të tillë me përmbajtje konsumatore atyre iu garanton prosperitet dhe dobi materiale të pakufijshme.
Së këndjemi, duke mbajtur parasysh faktin se natyra e njeriut karakterizohet nga ambivalenca e tij, shoqëria atë edhe mund ta indoktrinojë dhe ta përpunojë sipas interesave dhe nevojave ambivalente dhe polivalente të saj konsumatore, duke e shndërruar atë në “robot”, që verbërisht t’i kryejë të gjitha kërkesat dhe urdhërat e parashtruara ditore, kuptohet të interesit dhe të pazarit ditor, javor, ose mujor etj. Në këtë rast, njeriu i painformuar lidhur me trendet e zhvillimit dhe të konsumimit të teknologjisë së inormimit, të komunikimit dhe të vlerave ekonomike e tregtare, është i detyruar dhe, njëherazi i gatshëm që të “abstenojë”, duke e braktisur edhe idealin, edhe vetëdijen kombëtare, si dhe të gjitha kërkesat dhe virtytet e tjera fisnike njerëzore. Në kushte dhe në rrethana të këtilla, njeriu është vetëm një produkt i shoqërisë konsumatore, e jo kurrfarë pjesëmarrësi i mirëfilltë dhe i barabartë në kuadrin e saj. Fatkeqësisht, ky është një fakt i hidhur, por objektiv që dëshmon se njerëzimi ka hyrë në etapën e luftës për ekzistnecën e zhveshur edhe në fillimshekullin XXI. Sot, njeriu nuk është i rrezikuar vetëm nga procesi i automatizimit teknologjik në stadin më të lartë të zhvillimit të tij, por edhe nga shumë forca të tjera të errëta regresive, të cilat në forma të ndryshme të predikimit të mbrojtjes së vlerave elemantare të njerëzimit (liria, demokracia, rendi, drejtësia, siguria, begatia, paqja, mirëqenia ), po tentojnë që nejriun si kryevlerë e të gjitha vlerave të tjera të shoqërisë, ta njëjtësojnë dhe ta tjetërsojnë në artikull të thjeshtë konsumi, të “finalizuar” vetëm për shijen e ofertës dhe të kërkesës së “shit-blerjes”, të këmbimit dhe të shumëzimit enorm të vlerave monopolizuese profitabile të “tregut të lirë” dhe të “iniciativës së lirë” private, gjë që kjo favorizon dhe stimulon kryesisht dhe, gjithanshmërisht vetëm pronën private të individit dhe të individëve a grupeve të caktuara, që nuk ka kurrfarë elementi ndërlidhës me lindjen dhe me ngritjen e vetëdijes nacionale as në kuptimin e së veçantes, as në atë të së përgjithshmes.
Pavarësisht nga mitologjizimi dhe fetishizimi i interesit dhe i kërkesës imperative të absolutizimit liberal antirealist modern, që kapitalin ta trajtojë si bazamantin kryesor të përcaktimit të vetëdijes nacionale, shkencërisht ky koncept është i gabueshëm dhe i paqëndrueshëm, sepse nuk përputhet me bazën e dialektikës shkencore të realizmit historik, sociologjik, psikologjik, politik dhe filozofik të formimit, të rujatjes dhe të ngritjes së vetëdijes nacionale, mbase në thelb, krijimi, këmbimi, mbrojtja, shumëfishimi i vlerave dhe i mbivlerave të kapitalit prodhon vetëm “vetëdijen tregtare“ e jo kursesi “vetëdijen kombëtare”. Këtë konkluzion tonin e mbështet edhe ky konstatim i bazueshëm shkencor i profesorit të Harvardit, dr.Stanley Hoffmann, i cili pohon se “ Specializimi dhe integrimi i firmave bën të mundur shtimin e pasurisë, mirëpo, logjika e kapitalizmit të pastër nuk e favorizon drejtësinë sociale” (FA, July/August, 2002,p.107-108). Gjithashtu, në favor të këtij vlerësimi është edhe ky konkluzion aksiomatik i prof.dr. Patrick C. Hogan: “ Në shoqërinë kapitaliste të gjitha vlerat janë të prirura t’i nënshtrohen vlerës së tregut”. (Shih:”The Politics of Interpretation,1990,f.199).
Së këndejmi del krejtësisht e qartë se vetëdija nacionale nuk është prodhim origjinal, as “prodhim licencues” i kapitalit privat, as i titullarëve të tij të dikurshëm a të sotshëm privatistë. Përkundrazi, dialektika e materializmit historik shkencor ka provuar se kapitali nuk e përcakton “vetëdijen nacionale”, por vetëm vetëdijen e vlerës dhe të intersit egoist tregtar qoftë individual, qoftë grupor ose kolektiv.
Po ashtu, vetëdija nacionale nuk mund të konsiderohet si “produkt i lëndës së parë” i pronës private a kapitalit, as i kapitalizimit ngase historikisht rrënjët i ka në revolucionin popullor, i cili i ka dhuruar popullit vetëdijen si komb, si qenie historike dhe si bashkësi e njësuar. Pikërisht nga ky koncept revolucionar hisoriko-shoqëror është krijuar edhe nacionalizmi, i cili ka mishëruar ndjenjën e dashurisë dhe të ndërgjegjës së lartë ndaj kombit, ndaj atdheut dhe ndaj gjuhës amëtare. Pra, është gabim logjik, politik dhe kombëtar, që të operohet me teza dhe koncepte spekuluese (për hir të kyçjes në ndonjë parti, në ndonjë lëvizje apo për hir të ngjitjes në ndonjë pozitë karrieriste politike, ekonomike, tregtare, diplomatike shtetërore, siç diktojnë rrthanat dhe kushtet e sotme të “tregut të lirë” privat qoftë me karakter provincial, rajonal apo në kuptim më të gjerë) se vetëdija nacionale shprehimisht është “fryt” i kapitalit apo i kapitalizmit.
Në këtë vështrim, edhe historia e derisotme e vetëdijes nacionale shqiptare, gjithashtu përjashton konceptin spekulues politiko-filozofik dhe propagandistik kapitalist se kjo është krijuar, zhvilluar, trashëguar dhe ruajtur ndër breza në saje të “pronës private”. Përkundrazi, as vetëdija nacionale shqiptare nuk është kurrfarë krijese, e lindur nga prona a kapitali privat, por është fryt i koherencës së revolucioneve kombëtare shqiptare që nga periudha e hershme e ilirizmit e deri më sot.
Duke qenë se kombi shqiptar dhe Shqipëria Etnike shekuj me radhë po ballafaqohet me teza, me koncepte dhe me përkufizime të falsifikuara dhe të sofistikuara nga armiqtë e tyre bizantinë-sllavë dhe të sulltanizmit të Perandorisë Osmane famëkeqe, se identiteti nacional, shtetëror dhe terriorial i qenies shqiptare në Ballkan “është i diskutueshëm” (ndër të tjera, edhe për shkak të “vonesës së zgjimit të vetëdijes kombëtare shqiptare” në krahasim me popujt e tjerë të Ballkanit!?), atëherë, domosdoshmërisht, parapëlqehet, që të paktën edhe ne vetë, të mos luajmë në këtë “letër” vetëmohuese, të rrezkishme dhe shkatërrimtare për ekzistencën dhe për identitetin tonë gjithëkombëtar shqiptar.
Se vetëdija nacionale shqiptare nuk është “frut” i kapitalit, këtë (ndër qindra shembuj të tjerë të historisë së vetëdijes së identitetit kombëtar shqiptar) e provon edhe shembulli konkret i krijimit të vetëdijes kombëtare të tribunit popullor shqiptar, Adem Demaçi, i cili që nga mosha e fëmijërisë dhe e rinisë (si nxënës dhe student) së tij, u edukua, u arsimua, u frymëzua dhe u aktivizua në lëvizjen gjithëkombëtare shqiptare për ribashkimin e Shqipërisë Etnike, jo si pasojë e indoktrinimit, e shfrytëzimit apo e ruajtjes së ndonjë privilegji a pasurie private(kapitali), të trashëguar nga brezat e tij të mëparshëm, por si shkak i mishërimit të vetëdijes së lartë kombëtare, të fituar nga edukata dhe arsimimi kombëtar i familjes dhe i rrethit të caktuar të shoqërisë shqiptare, e cila tradicionalisht ishte e pajisur dhe e ngritur me ndjenjen e vetëdijes së lartë kombëtare shqiptare.
M’u pse Adem Demaçi (Mandela i Evropës) së bashku me bashkidealistët dhe me bashkërevolucionarët e tij, që nga mosha e mitur ishte i etur dhe i brumosur me ndjenjën e vetëdijes kombëtare,( e jo me lakminë për të pasur sa më shumë “dinarë”, sa më shumë “lekë”, sa më shumë firma, sa më shumë pallate, sa më shumë kapitale, sa më shumë latifundi, sa më shumë “kolltuçe të buta” për pushtet dhe karrierë..., ashtu siç po tentohet të veprohet sot në mjediset e shoqërisë shqiptare anembanë Shqipërisë Etnike), edhe vuajti burgun 30-vjeçarë në kazamatet famëkeqe tiranike të Jugosllavisë-Serbisë së Madhe.
Ndryshe, (ashtu, siç po spekulohet sot me të madhe me përkufizimin e “vetëdijes kombëtare” shqiptare dhe të ribashkimit të Shqipërisë Etnike) po të kishte deklaruar dhe dëshmuar praktikisht në atë kohë të regjimit shtypës tiranik të Jugosllavisë se “vetëdija kombëtare është e ndikuar nga kapitali”, sigurisht se heroi ynë i gjallë kombëtar shqiptar, Adem Demaçi, as bashkëveprimtarët e tij nuk do të burgoseshin, nuk do të torturoheshin, nuk do të arrestoheshin, nuk do të persekutoheshin dhe, fundja, nuk do të vriteshin..., por do të shpërbleheshin në forma të ndryshme, sikurse paditësit dhe gjykatësit e tyre, që ushtronin dhunë dhe terror mbi ta, vetëm pse ishin të prirur dhe të pajisur me vetëdijen kombëtare shqiptare dhe të Shqipërisë Etnike.
Së fundi, duke mbajtur parasysh faktin se vetëdija kombëtare nuk është ndonjë artikull apo mall tjetër konsumi, që mund të ekspozohet, të shitet apo të blehet nëpër tregje të vjetra apo të reja private, atëherë as liderët politikë, kombëtarë dhe shtetërorë shqiptarë (me gjithë prirjet e tyre, që konceptin e vetëdijes kombëtare ta ngatërrojnë dhe ta mjegullojnë me vetëdijen tregtare të kapitalit dhe përfituesve të tij privatë) nuk e gëzojnë atë të drejtë, as privilegj të kohës, që në forma të ndryshme të interpretimit të gabuar të proceseve reformiste, demokratike dhe patriotike, të manipulojnë me ndërrimin dhe me falsfikimin e tezave dhe të koncepteve të teorisë dhe të filozofisë radikale utopiste pas së cilës fshihen qëllimet dhe motivet ideologjike, politike, ekonomike dhe tregtare të focave sunduese, të cilat në vazhdimësi riprodhojnë fuqinë dhe privilegjet e tyre si “trashëgimi të patundshme” në kurriz të vetëdijes kombëtare shqiptare, duke e reduktuar dhe konsideruar atë vetëm si refleks të pronës private dhe të kapitalizmit.
Në këtë kontekst, do të ishte mashtrim, iluzion dhe utopi e shkretë që shumica dërrmuese e njerëzimit (sidomos vendet dhe popujt e varfër të pazhvilluar dhe në zhvillim), të ëndërrojnë dhe të shpresojnë se i vetmi shpëtim i tyre i gjithëmbarshëm, do të jetë eksperimenti i “pronës private”, ashtu, siç ishte utopi dhe iluzion i mjerë të shpresohej se “socializmi ishte i vetmi projkesion i shpëtimit të botës së shtypur, të kolonizuar, të pazhvilluar dhe të uritur”. Historikisht, koncepti i parë është i paqëndrueshëm, kurse koncepti i dytë është i parealizueshëm.
Marrë nga lajmet.com 14.09.2006
_______________________________________________________
|